गलत नितिले अस्थिर भेनेजुएला

जागरणपोस्ट २३ माघ २०७५, बुधबार १९:०२

नारायण गाऊँले – ह्युगो चाभेजपछि मदुरो राष्ट्रपति बन्दै गर्दा देशको अवस्था यति नाजुक थिएन । तेल र सुनको मूल्यले आकाश छोएको थियो र देशको आम्दानी इतिहासकै उच्च थियो ।
तर चरम भ्रष्टाचार, सैन्य ख़र्चमा वृद्धि, विलासिता र अनुशासनहीनताले देशको अर्थतन्त्रमा धमिरा लाग्दै गयो । आज पनि देशका महत्त्वपूर्ण मन्त्रालय र आम्दानीका स्रोतमा सेनाकै उपस्थिति छ । त्यसमाथि तेलको मूल्य ओरालो लाग्दै जानु र सरकारले ख़र्चका लागि जथाभावी पैसा छाप्नुले गर्दा स्वाभाविक रूपमा महँगी र मुद्रास्फीति बढ्यो । अमेरिकाले भ्रष्टाचार बढेको भनेर सरकारमाथि नाकाबन्दी लगायो । तर देशको मुख्य आम्दानीको स्रोत तेल भएकाले र अमेरिकी अर्थतन्त्रलाई समेत असर पर्ने हुनाले तेलको कारोबारमाथि भने नाकाबन्दी थिएन ।

शिक्षित नेतृत्वको अभावमा आर्थिक सुधारका कार्यक्रम आएनन् । बिस्तारै देशले दैनिक उपभोग्य वस्तुदेखि औषधिसम्म किन्न पनि नसक्ने अवस्था आयो । अमेरिकाबाहेक अन्त जाने तेलबाट नगद आम्दानी भएन । तिनले ऋणको ब्याज र किस्तामात्रै तिर्ने काम भयो । देशभर हिंसक प्रदर्शन भए । झन्डै दश प्रतिशत जनसङ्ख्या शरणार्थी बनेर देश छोड्न बाध्य भए । यसले छिमेकी देशलाई प्रेसर बढ्यो ।

सन् २०१५ मा संसदीय निर्वाचन भयो । मदुरो यति अलोकप्रिय भइसकेका थिए कि, उनकै नेतृत्वमा भएको संसदीय चुनाबमा उनको पार्टीको लज्जास्पद पराजय भयो । विपक्षीहरूले प्रचण्ड बहुमत पाए । अहिले अमेरिकाको जस्तै हाल भयो । राष्ट्रपति एकातिर र अमेरिकी संसद (राष्ट्रिय कांग्रेस) अर्कोतिर ।

आर्थिक मनोमानी र फजूल खर्चमाथि नियन्त्रण हुनथालेपछि र २०१६मासंसदले मदुरोलाई फिर्ता बोलाउने प्रक्रिया सुरु गरेपछि संविधानविपरीत २०१७ मा मदुरोले आफ्नो आदेशमा छुट्टै संसदको निर्माण गरे । त्यसलाई संविधानसभा भनियो र नियमित संसदलाई सेरेमोनियल बनाइयो । उनले मुख्य विपक्षी दलका नेतालाई थुनेर समयपूर्व नै राष्ट्रपति निर्वाचन घोषणा गरे । आफ्ना नेता जति सबै थुनिएपछि र सेनाको आडमा निष्पक्ष निर्वाचन नहुने देखेपछि बाँकी विपक्षीले चुनाब बहिष्कार गरे । ज्ञानेन्द्र शैलीको चुनाब भयो र मदुरोले जिते । तर संसददेखि जनतासम्म र अन्तर्राष्ट्रिय पर्यवेक्षकसम्मले निर्वाचन स्वच्छ नभएको बताएपछि विवाद र जनप्रदर्शन सुरु भए । अन्तर्राष्ट्रिय जनमत पनि बाँडियो । विपक्षी नेताहरूलाई मुक्त गर्न र स्वच्छ निर्वाचन गराउन उनलाई दबाब पर्यो तर त्यसो भएन ।

निर्वाचन गराए पनि पुरानै कार्यकाल बाँकी रहेकोले त्यो सकेर मात्रै अर्को कार्यकाल सुरु हुने तर्क मदुरोले गरे । उनको पुरानो कार्यकाल सकिनेबित्तिकै संसदका प्रमुख गुइडोले आफूलाई अन्तरिम राष्ट्रपति घोषणा गरे । उनको तर्क थियो, गतवर्षको चुनाब अबैध भएको र व्यवस्थापिकाले त्यसलाई मान्यता नदिएको हुनाले मदुरोको कार्यकाल सकिएपछि अर्को वैध राष्ट्रपति नहुन्जेल संविधानले नै व्यवस्थापिका अध्यक्षलाई अन्तरिम राष्ट्रपति हुने व्यवस्था गरेको छ ।

यसअघिको निर्वाचनलाई मान्यता नदिएको हुनाले अमेरिका, ब्राजिल, अर्जेन्टिना, उरुग्वे, पराग्वेलगायत देशले गुइडोलाई अन्तरिम राष्ट्रपतिका रूपमा समर्थन गरिदिए । युरोपियन युनियन पनि त्यसमा मिसियो । चीन, रसिया, क्युबालगायतका देशले मदुरोलाई समर्थन जारी राखे ।

गुइडो पनि झन्डै दुई तिहाइ बहुमत प्राप्त संसदका प्रमुख हुन् र उनलाई यतिबेला सबै विपक्षीको समर्थन छ । मदुरो त वर्तमान राष्ट्रपति नै भए ।

अहिलेसम्म प्रत्यक्ष बाह्य हस्तक्षेप भएको छैन तर देशको अवस्था यस्तै रहे या अझ बिग्रिए हस्तक्षेप नै नहोला भन्न पनि सकिन्न । गुइडोले अमेरिका या ब्राजिल र मदुरोले रसिया या चीनका आर्मीलाई निम्ता दिन पनि सक्छन् ।

नेपालसँग भेनेजुएलाको प्रत्यक्ष या अप्रत्यक्ष सम्बन्ध छैन । हामीले त्यसबाट सिक्ने भनेको देशमा असल नेतृत्व हुनुपर्दो रहेछ भन्ने हो । नत्र देश कोल्याप्स हुन केही दशक पनि लाग्दो रहेनछ ।

Facebook Comments

जागरण टिभी

ताजा अपडेट

सबै हेनुर्होस

सम्पादकीय

सबै हेनुर्होस

लुम्बिनी बिकास कोष – पवित्र धर्तीमा अपवित्र हर्कत !

सरकारले लुम्बिनी बिकास कोष को उपाध्यक्षमा चरम बिबादास्पद ब्याक्तिलाई नियुक्त गरेसंगै सरकारको चौतर्फी आलोचना भैरहेको छ। दलिय भागवण्डाको राजनितिले भगवान गौतम बुद्धको पवित्र जन्मस्थल लुम्बिनीलाई

Bijay Gyawali २२ श्रावण २०८०, सोमबार १२:४६

नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरण : ओलीको अस्वाभाविक चलखेल

Bijay Gyawali २३ बैशाख २०८०, शनिबार २३:१७

तीन चुनाव , तीन सन्देश

Bijay Gyawali १३ बैशाख २०८०, बुधबार १४:३३

अन्तर्राष्ट्रिय महिला दिवस – दुर्गममा पिल्सिएका महिलाको क्रन्दन सुनियोस

Bijay Gyawali २४ फाल्गुन २०७९, बुधबार ०६:०६